İhale Bedelinin Yaklaşık Maliyetin Üzerinde Olması

ihale bedelinin yaklaşık maliyetin üzerinde olması

İhale Bedelinin Yaklaşık Maliyetin Üzerinde Olması

İhale Bedelinin Yaklaşık Maliyetin Üzerinde Olması 700 465 Edat Yücel Seyhan

İhale bedelinin yaklaşık maliyetin üzerinde olması, 4734 sayılı kanun kapsamında bedelin yaklaşık maliyetin üzerinde olması durumunda ihalenin iptalinde ihale yetkilisinin yetkisinin ne olduğu hakkında  Danıştay 13. Dairesinin 16.6.2022 tarih ve E:2021/1799, K:2022/2726 sayılı kararında, 4734 sayılı Kanun’un 39. maddesi ile, idareye tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması ya da kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi durumlarda ihalede verilmiş tüm teklifleri reddederek ihaleyi iptal etme hususunda takdir yetkisi tanındığına karar verilmiştir.

Aktarılan mevzuat hükümleri karşısında, bütün tekliflerin reddedilerek ihalenin iptal edilmesi  konusunda ihale komisyonunun takdir yetkisi bulunduğu gibi ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi belirlenerek ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin komisyon kararlarının onaylanıp onaylanmaması konusunda da ihale yetkilisinin takdir yetkisinin bulunduğu açık olup bu yetki kullanılırken hukuken geçerli seçenekler arasından tercihte bulunulması ve işlemin yapılıp yapılmaması noktasında makûl ve meşru sebepler dikkate alınarak karar verilmesi gerekmektedir. İhale işlemleri bakımından takdir yetkisinin yargısal denetiminde, temel ihale ilkelerinin gözetileceği, yeterli rekabetin sağlanamaması hâlinde ise ihalenin ana amacının gerçekleşemeyeceği ve dolayısıyla ihaleden beklenen faydanın sağlanamayacağı açıktır.

Öte yandan, ihale yetkilisine ihaleye onaylama ya da onaylamayarak iptal etme konusunda tanınan  yetki, ihale işlemlerinin sırf mevzuata uygunluğunu denetlemeye yönelik olmayıp, aynı zamanda ihale konusu işin özelliklerini, benzer işlere ilişkin diğer ihalelerin sonuçlarını ve ihalede oluşan fiyatın piyasa şartlarına uygun olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda bulunması nedeniyle ihale yetkilisinin yerindelik denetimi yaparak idare menfaatini koruması amacıyla düzenlenmiştir. Nitekim, ihaleye katılanlar arasında yapılan anlaşmalar veya bazı katılımcıların ihaleden çekilmeye zorlanmaları veya belli paylar karşılığında piyasa şartlarına uygun olmayan teklifler vermeye ikna edilmeleri yoluyla kamu kaynaklarının haksız biçimde özel kişi veya kuruluşlara aktarılması şeklinde gelişen olaylara Ülkemizde sıkça rastlandığı bilinen bir husustur. İşte bütün bu gerçekler göz önünde tutularak, son kez genel bir değerlendirme yaparak idare menfaatini kollamak üzere ihale yetkilisine sözü edilen yetki tanınmıştır.

Bu itibarla, hem hukuka uygunluk ve hem de yerindelik denetimi yapan ihale yetkilisi tarafından bu konuda alınan idarî kararın yargısal denetiminin de özellik arz edeceği açıktır. Başka bir anlatımla, 4734 sayılı Kanun’un 40. maddesi ile ihale yetkilisine ihale komisyonu kararlarını onaylama zorunluluğu getirilmemesi nedeniyle anılan madde ile ihale yetkilisine tanınan yetkinin onaylamama yönünde kullanılması hâlinde bu yetkinin kamu yararına kullanıldığının ispatı bakımından, ihale yetkilisince hukuken kesin delil niteliği taşıyan belgelere dayanılması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Bu nedenle, ihale komisyonu kararını onaylamama veya ihale iptali işleminin idari davaya konu edilmesi hâlinde, gerek davalı idarenin mahkemeye yapacağı açıklamalar ve sunduğu belgeler ve gerekse mahkemece re’sen yapılacak araştırma sonucunda elde edilen bulgular işlemde kamu yararına aykırılık bulunmadığını ortaya koyar nitelikte ise idarece somut belge sunulmadığından bahisle ihaleyi onaylamama veya ihale iptali işleminin yargı yerince iptal edilmemesi gerekir. İhale işlemleri bakımından takdir yetkisinin denetiminde 4734 sayılı Kanun’un 5. maddesinde yer alan temel ihale ilkelerinin gözetilmesi ve hukukî güvenilirlik, idari istikrar gibi ilkelerin de dikkate alınması gerektiği kuşkusuzdur.

Dosyanın incelenmesinden, davalı idarece 10/12/2020 tarihinde akaryakıt alımı ihalesi yapıldığı,  anılan ihaleye sunulan üç tekliften yaklaşık maliyetin altında olan tek teklifin teklif ekinde sunulması gereken belgelerdeki eksiklik; yaklaşık maliyetin üzerindeki iki tekliften bedeli düşük olan teklifin belge eksikliği ve yaklaşık maliyetin üzerinde kalması; yaklaşık maliyetin üzerinde olup teklif bedeli de en yüksek olan davacıya ait teklifin ise yaklaşık maliyetin üzerinde kalması nedeniyle ihale komisyonu tarafından değerlendirme dışı bırakıldığı, geçerli teklif kalmaması nedeniyle ihale komisyonunca ihalenin iptaline karar verildiği, bu kararın 28/12/2020 tarihinde ihale yetkilisince uygun bulunması üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

4734 sayılı Kanun’un 39. maddesi ile, idareye tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması ya da kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi durumlarda ihalede verilmiş tüm teklifleri  reddederek ihaleyi iptal etme hususunda takdir yetkisi tanındığı, ancak idarenin ihalenin iptali konusundaki bu takdir yetkisinin mutlak ve sınırsız olmadığı, kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğu ve yargı denetimine tâbi bulunduğu açıktır.

Bu itibarla, davacı şirkete ait teklifin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu dikkate alındığında, 4734 sayılı Kanun’un 5. maddesinde yer alan temel ilkelerden rekabetin sağlanması, ihtiyacın uygun şartlarla karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması ilkeleri ile kamu yararı gözetilerek ihalenin iptal edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

Sonuç

İhale süreçlerinde meydana gelebilecek hukuki problemler, zamanında alınacak uzman desteğiyle çözüme kavuşabilir. Bu nedenle, bir ihale avukatı ile çalışmak, haklarınızı korumak adına stratejik bir adımdır.

Edat Yücel Seyhan

2003-2007 yılları arasında Kamu İhale Kurumu uzmanlığı, 2007-2011 yılları arası Ankara İdare Mahkemesi üyeliği, 2011-2016 yılları arası Danıştay 13. Daire üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Birisi Kamu İhale Hukuku alanında olmak üzere iki adet ortak kitap çalışması, çoğu ihale hukuku alanında olmak üzere çok sayıda makale çalışması bulunmaktadır.

All stories by:Edat Yücel Seyhan

Leave a Reply

      error: Content is protected !!