Tüketici Hakem Heyeti ve Başvuru

Tüketici hakem heyetleri, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre tüketici işlemleri ve tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla kurulan heyetlerdir. Valilikler ve kaymakamlıklar bünyesinde çalışırlar. Tüketici hakem heyetlerinin yetki alanı ile iş bölümü Ticaret Bakanlığınca belirlenir.

Tüketici Hakem Heyeti Başvurusu Nasıl Yapılır?

Başvurular, şahsen veya avukat aracılığıyla; elden, posta yoluyla veya elektronik ortamda e-Devlet üzerinden Tüketici Bilgi Sistemi ile tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu veya tüketici işleminin yapıldığı yerdeki tüketici hakem heyetine yapılabilir.

Tüketici Hakem Heyeti Başvuru için Gerekli Parasal Sınır ve Görevli Tüketici Hakem Heyeti

TKHK ‘nun 7392 sayılı Kanunla yeniden düzenlenen 68/1 maddesine göre: “…değeri otuz bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunludur. Bu değerlerin üzerindeki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz.” Yasada belirlenen değerin altındaki uyuşmazlıklarda tüketici hakem heyetine başvurmadan doğrudan tüketici mahkemesine dava açmak mümkün değildir.

Başvurular, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu veya tüketici işleminin yapıldığı yerdeki tüketici hakem heyetine yapılabilir. Tüketici hakem heyetinin bulunmadığı yerlerde ise başvurular o ilçe kaymakamlığına yapılabilir. Yapılan bu başvurular, kaymakamlıklarca gereği yapılmak üzere Bakanlıkça belirlenen yetkili tüketici hakem heyetine iletilir.
Kanunun m. 68/4 hükmünde ise söz konusu “otuz bin” TL tutarlı sınırın her yıl Vergi Usul Kanunu’nun 298. maddesine göre tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranına göre artırılması öngörülmüştür. 2023 yılı için tüketici hakem heyetlerine yapılacak başvurularda parasal görev sınırı “altmışaltı bin” TL’dir.

Tüketici hakem heyetine yapılacak başvurularda, başvuru tarihindeki parasal sınır dikkate alınır.

Başvurunun, tek bir uyuşmazlıkla ilgili olması ve uyuşmazlık konusunun bu maddede belirtilen parasal sınırı aşması halinde, sınırı aşan kısımdan feragat edilerek tüketici hakem heyetine başvuru yapılabilir. Parasal sınırı aşan kısım için tekrar tüketici hakem heyetine başvuru yapılamaz.(Yön.m.6)

24/03/2022 tarihinde yürürlüğe giren 7392 sayılı Kanunla; TKHK’ndaki tüketici hakem heyetlerinin parasal sınırlarına ilişkin büyükşehir statüsünde olan ve olmayan iller bakımından ayrı ayrı ve karmaşık düzenlemesi kaldırılmıştır.

Tüketici Hakem Heyetleri Uyuşmazlığı İncelemesi

Tüketici hakem heyetleri başvuruyu incelerken, uyuşmazlık konusuna ilişkin her türlü bilgi ve belgeyi taraflardan, ilgili kurum veya kuruluşlardan isteyebilir. (m.69)
Taraflardan istenen bilgi ve belgelerin verilen süre içinde sunulmaması halinde dosyadaki mevcut bilgi ve belgeler üzerinden karar verilir.
Tüketici hakem heyeti incelemeyi dosya üzerinden yapar. Gerekli görmesi halinde ayrıca tarafları ve bilirkişiyi dinler.

Tüketici Hakem Heyetleri Ne Zaman Karar Verir?

Tüketici hakem heyetine yapılan başvurular, en geç altı ay içinde görüşülür ve karara bağlanır. Yapılan başvurunun niteliği dikkate alınarak, karar süresi en fazla üç ay daha uzatılabilir. Tarafların ivedi inceleme talebinde bulunması ve bu talebin başkan tarafından uygun görülmesi halinde başvuru, tüketici hakem heyetince öncelikle gündeme alınarak sonuçlandırılır.

Tüketici Hakem Heyetlerinin Kararlarının İcrası

Tüketici Hakem Heyeti’nin verdiği kararlar mahkeme ilamı niteliğindedir ve tarafları bağlar. Tüketici Hakem Heyeti kararlarının yerine getirilmesi için İcra ve İflas Kanunu’nun ilamların icrası hükümlerine göre icra takibi başlatılabilir.

Tüketici Hakem Heyetlerinin Kararlarına İtiraz Nasıl Edilir?

Taraflar, tüketici hakem heyetinin kararlarına karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde tüketici hakem heyetinin veya tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine itiraz edebilir. İtiraz, tüketici hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz. Ancak talep edilmesi şartıyla hakim, tüketici hakem heyeti kararının icrasını tedbir yoluyla durdurabilir. (m.70/3)

Tüketici hakem heyeti kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine tüketici mahkemesinin vereceği karar kesindir. (m.70/5)

Tüketici Hakem Heyeti Başvurusunda Harç, Masraf ve Vekalet Ücreti

Tüketici hakem heyetlerine başvuru herhangi bir harç ya da ücrete tabi değildir. Uyuşmazlıkla ilgili olarak tüketici hakem heyeti tarafından tüketici aleyhine verilen kararlarda tebligat ve bilirkişi ücretleri de Ticaret Bakanlığınca karşılanır. Uyuşmazlığın tüketicinin lehine sonuçlanması durumunda ise, tebligat ve bilirkişi ücretleri karşı taraftan tahsil olunarak bütçeye gelir kaydedilir. (m.70/7)

Tüketici hakem heyetlerince vekalet ücreti ödenmesine de karar verilemez.(m.70/1)

Yasada yer alan bu şekildeki düzenlemelerle, yaptığı başvurunun aleyhe sonuçlanması halinde başvuru giderleri ve karşı tarafın vekalet ücretinin kendi üzerinde kalabileceği kaygısı ile tüketicinin hakem heyetine başvurmaktan kaçınmaması amaçlanmıştır.

Tüketici hakem heyetlerinin tüketici lehine verdiği kararlara karşı açılan itiraz davalarında ise, kararın iptali durumunda tüketici aleyhine, avukatlık asgari ücret tarifesine göre nispi tarife üzerinden vekâlet ücretine hükmedilir. Ancak, mevcut olduğu hâlde tüketici hakem heyetine sunulmayan bir bilgi veya belgenin tüketici mahkemesine sunulması nedeniyle kararın iptali hâlinde tüketici aleyhine yargılama giderine ve vekâlet ücretine hükmedilemez.(m.70/6)